جوشکاری حین سرویس (Welding in Service) و هات تپ (Hot Tapping) از فرآیندهای پیچیده و حساس در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی هستند که نیازمند رعایت الزامات ویژهای برای اطمینان از ایمنی و کارایی هستند. در ادامه به الزامات اصلی این فرآیندها بر اساس راهنمای EEMUA 185 و استانداردهای مشابه اشاره میشود.
الزامات جوشکاری حین سرویس
بررسی اولیه و آمادهسازی:
- ارزیابی ریسک: بررسی دقیق خطرات احتمالی مانند اشتعال، انفجار و نشت مواد.
- آنالیز مواد: تعیین نوع و ویژگیهای مواد لوله و تجهیزات.
- آمادهسازی محل جوشکاری: تمیز کردن و آمادهسازی سطح لوله برای جوشکاری.
تجهیزات و ابزارهای جوشکاری:
- تجهیزات جوشکاری مناسب: استفاده از دستگاهها و تجهیزات جوشکاری که برای کار در شرایط تحت فشار و حضور مواد قابل اشتعال طراحی شدهاند.
- تجهیزات حفاظتی: استفاده از لباسها و تجهیزات ایمنی مناسب برای حفاظت از جوشکاران.
روشهای جوشکاری:
- تکنیکهای جوشکاری: استفاده از تکنیکهای جوشکاری مناسب مانند SMAW، GTAW یا GMAW.
- کنترل دما: نظارت دقیق بر دمای جوشکاری برای جلوگیری از ایجاد حرارت زیاد و اشتعال مواد.
کنترل و نظارت:
- بازرسی و آزمونها: انجام آزمونهای غیر مخرب (NDT) مانند رادیوگرافی، التراسونیک و تستهای نفوذپذیری برای اطمینان از کیفیت جوش.
- نظارت مستمر: حضور ناظرین متخصص در طول فرآیند جوشکاری.
الزامات هات تپ (Hot Tapping)
طراحی و برنامهریزی:
- محل انشعاب: تعیین محل مناسب برای انجام عملیات هات تپ با توجه به شرایط فیزیکی و عملیاتی.
- محاسبات فنی: انجام محاسبات لازم برای تعیین فشار و دمای مناسب برای انجام عملیات.
تجهیزات و ابزارهای هات تپ:
- دستگاههای برش: استفاده از دستگاههای برش ویژه هات تپ که قادر به انجام برش دقیق و ایمن هستند.
- ولوهای ایمنی: نصب ولوهای ایمنی مناسب برای کنترل جریان مواد در حین عملیات.
اجرای عملیات هات تپ:
- آمادهسازی سطح: تمیز کردن و آمادهسازی سطح لوله در محل انجام عملیات.
- برش و انشعاب: انجام عملیات برش و ایجاد انشعاب با دقت و رعایت اصول ایمنی.
ایمنی و بهداشت:
- کنترل اشتعال: استفاده از تجهیزات و روشهای جلوگیری از اشتعال و انفجار.
- پرسنل آموزش دیده: اطمینان از حضور پرسنل آموزش دیده و ماهر در اجرای عملیات.
تقاطع ضربدری (Crossing Intersection)
برای عملیات جوشکاری و هات تپ در تقاطعهای ضربدری، نیاز به توجه ویژهای به الزامات ایمنی و فنی است:
بررسی تقاطع:
- نقشهبرداری دقیق: تهیه نقشههای دقیق از تقاطع لولهها و تجهیزات.
- تحلیل تنش: انجام تحلیلهای تنش برای اطمینان از مقاومت کافی لولهها و تجهیزات در محل تقاطع.
روشهای ویژه جوشکاری:
- تقویت تقاطع: استفاده از روشهای تقویتی مانند نصب پدها و تکیهگاهها برای کاهش تنشهای موضعی.
- پایش تنش: نظارت بر تنشهای حین جوشکاری برای جلوگیری از ایجاد تنشهای بیش از حد.
کنترل محیطی:
- تهویه مناسب: اطمینان از تهویه مناسب در محل تقاطع برای جلوگیری از تجمع گازهای خطرناک.
- کنترل انتشار جرقه: استفاده از تجهیزات و روشهای جلوگیری از انتشار جرقه و حرارت به نقاط حساس.
رعایت دقیق این الزامات میتواند به ایمنی بیشتر و اجرای موفقیتآمیز عملیات جوشکاری حین سرویس و هات تپ کمک کند.
استانداردهای مورد نیاز الزامات جوشکاری حین سرویس و هات تپ بر اساس تقاطع ضربدری:
API 570
API 2201
API 577
ASME PCC2 Article 210 and Article 216
EEMUA 185
BS 6990
API 1104 Annex B